Κωνσταντία: Χτισμένο στους πρόποδες του Παϊκου το εύφορο χωριό με την πλούσια αρχαία ιστορία του

Η Κωνσταντία είναι ένα χωριό της Αλμωπίας, χτισμένο στους πρόποδες του Πάικου σε υψόμετρο 180 μέτρων, σε απόσταση 11 χλμ. από την Αριδαία,την έδρα του τοπικού Καλλικρατικού Δήμου Αλμωπίας.

Επί Τουρκοκρατίας ονομάζονταν Κωστελούπ και μετονομάστηκε Κωνσταντία το 1925. Υπήρξε αμιγώς μουσουλμανικό χωριό μέχρι το 1920 με 2 τζαμιά (εκ των οποίων το ένα μετά το 1930 μετατράπηκε προσωρινά σε χριστιανικό ναό) και με 1197 κατοίκους που ασχολούνταν με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και την συνακόλουθη Ανταλλαγή των πληθυσμών, στην περιοχή εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τον Πόντο και τη Μικρά Ασία. 

Οι σημερινοί κάτοικοι του χωριού είναι κυρίως απόγονοι προσφύγων Ποντίων από την Κορόνιξα (σημερινό Arpali - Ardassa) της Αργυρούπολης, οι οποίοι γύρω στο 1840 κατευθύνθηκαν αρχικά στα Κοτύωρα (Ορντού) του Πόντου και αργότερα (1880) κατέφυγαν στην περιοχή του Αντάπαζαρ (ιδρύοντας τις 14 αμιγώς ελληνοποντιακές κοινότητες της Καρασού) για να αποφύγουν τον βίαιο εξισλαμισμό. 


Η Κωνσταντία, χάρη στον μικρό αλλά εύφορο κάμπο της αναπτύχθηκε σημαντικά κατά τον μεσοπόλεμο και ο πληθυσμός της έφτασε το 1940 τους 1144 κατοίκους. Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο πολλοί κάτοικοι της μετανάστευσαν στην Αυστραλία και την Γερμανία αναζητώντας μια καλύτερη ζωή, ενώ η σταδιακή εγκατάλειψη της καπνοκαλλιέργειας οδήγησε και τις νεώτερες γενιές στα μεγάλα αστικά κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης με αποτέλεσμα κατά την απογραφή του 2001 να καταμετρηθούν 759 κάτοικοι.

Δραματική υπήρξε η συμμετοχή της Κωνσταντίας στα γεγονότα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας καθώς υπήρξε επίκεντρο έντονων αντιπαραθέσεων μεταξύ των αντιμαχομένων πλευρών κατά τον Εμφύλιο, που τελικώς οδήγησαν στην πυρπόληση του χωριού στις 10 Φεβρουαρίου του 1947. Το 1995, στη νότια πλευρά του χωριού (προς Μηλιά) και πιο συγκεκριμένα στην τοποθεσία 'Ξερικά', εντοπίστηκαν αρχαιολογικά ευρήματα τα οποία ανήκουν σε Νεκροταφείο της εποχής του Σιδήρου (1100-700 π.Χ.) κάτι που επιτρέπει να αντληθούν πολύτιμες πληροφορίες για τον πολιτισμό των πρώτων αναφερόμενων από ιστορικές πηγές κατοίκων της περιοχής, των Αλμώπων. 

Το χωριό έχει όμορφη λιθόκτιστη εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Νεκτάριο, από το λείψανο του οποίου μικρό τμήμα φυλάσσεται στο ναό (η θρησκευτική πανήγυρη του χωριού γίνεται την 3η Σεπτεμβρίου, ημέρα ανακομιδής των λειψάνων του Αγίου), καινούριο δημοτικό σχολείο στη θέση του παλιού που καταστράφηκε από το σεισμό του ’90, καινούριο νηπιαγωγείο, κοινοτικό κατάστημα, ιατρείο, όμορφη πλατεία και ένα από τα πιο φροντισμένα γήπεδα της Αλμωπίας, όπου αθλείται και δίνει τους αγώνες του ο Ατρόμητος Κωνσταντίας, ποδοσφαιρική ομάδα με μεγάλη παράδοση, καθώς  κατόρθωσε να αναρριχηθεί από τις τοπικές κατηγορίες και έφτασε μέχρι την Δ΄ Εθνική Κατηγορία.

Ανατολικά του χωριού και σε υψόμετρο 700 μέτρων, επάνω στα υψώματα του Πάικου, βρίσκεται το γνωστό Αγίασμα των Αγίων Θεοδώρων που προσελκύει πλήθος πιστών.
Αξιόλογη δραστηριότητα αναπτύσσει ο Μορφωτικός Σύλλογος του χωριού. Οι αυγομαχίες που οργανώνει κάθε Πάσχα προσελκύουν το ενδιαφέρον όλης της Αλμωπίας, και το θεατρικό του τμήμα ανεβάζει συχνά έργα με μεγάλη επιτυχία.
Ο πληθυσμός της Κωνσταντίας με βάση τις απογραφές που διενήργησε το ελληνικό κράτος από το 1920 μέχρι το 2001 έχει ως εξής: 1920: 1197 κάτοικοι,1928: 785, 1940: 1144, 1951: 994, 1961: 1029, 1971: 802, 1981: 719, 1991: 724, 2001: 759.  


Διοικητικές μεταβολές 1918 - 1997
09/07/1918 Σύσταση της Κοινότητας Κωστελούπ με έδρα τον οικισμό Κωστελούπ
09/07/1918 Ο οικισμός Πρόδρομος προσαρτάται στην Κοινότητα Κωστελούπ
09/07/1918 Ο οικισμός Νοβοσέλτσι προσαρτάται στην Κοινότητα Κωστελούπ
14/04/1919 Ο οικισμός Νοβοσέλτσι αποσπάται από την Κοινότητα Κωστελούπ και ορίζεται έδρα της Κοινότητας Νοβοσέλτσι
14/04/1919 Ο οικισμός Πρόδρομος αποσπάται από την Κοινότητα Κωστελούπ και προσαρτάται στην Κοινότητα Νοβοσέλτσι
13/06/1925 Ο οικισμός Κωστελούπ της Κοινότητας Κωστελούπ μετονομάζεται σε Κωνσταντεία
13/06/1925 Η Κοινότητα Κωστελούπ μετονομάζεται σε Κοινότητα Κωνσταντείας
16/10/1940 Η ονομασία του οικισμού Κωνσταντεία της Κοινότητας Κωνσταντείας διορθώνεται σε Κωνσταντία
16/10/1940 Η ονομασία της Κοινότητας Κωνσταντείας διορθώνεται σε Κοινότητα Κωνσταντίας
04/12/1997 Η Κοινότητα Κωνσταντίας καταργείται και συνενούται με το Δήμο Εξαπλατάνου ( Πρόγραμμα Ι. Καποδίστριας )

Η αρχαία ιστορία της Κωνσταντίας

Η αρχαία του ιστορία μαρτυρείται από το νεκροταφείο τύμβων που απλώνεται στους πρόποδες του Πάικου μέσα σ’ ένα καταπράσινο τοπίο ανάμεσα σε κτηνοτροφικές μονάδες και χώρους σταβλισμού ζώων.
Το νεκροταφείο τύμβων στην Κωνσταντία χρονολογείται, με βάση τα ευρήματα, στην Εποχή του Σιδήρου, η χρήση του όμως φτάνει μέχρι την Αρχαϊκή και Κλασική περίοδο[1]. Αμέσως ανατολικά στην πλαγιά του λόφου βρίσκονται τα κατάλοιπα  του σύγχρονου με το νεκροταφείο οικισμού, ιδρυμένου πάνω στον πιο σύντομο αρχαίο δρόμο που ένωνε την Αλμωπία με τη Βοττιαία[2].  Πρόκειται για την αρχαιότερη εγκατάσταση στην περιοχή, αν και όχι η τελευταία, καθώς λείψανα οικισμών Ελληνιστικών έως και Παλαιοχριστιανικών χρόνων έχουν εντοπιστεί εδώ. Επίσης στην κορυφή Μύτακας πάνω από το νεκροταφείο υπάρχει λιθόκτιστο φρούριο, αβέβαιης όμως χρονολόγησης.
Οι τύμβοι του νεκροταφείου ανέρχονται σε 40. Έχουν διάμετρο που κυμαίνεται από 8 έως 14μ. και είναι κατασκευασμένοι με μεγάλους αργούς λίθους και χώμα, που συγκρατούνται με μεγαλύτερους στην περιφέρειά τους. Σε κάθε τύμβο υπήρχε ένας τάφος. Πρόκειται για λιθόκτιστο μονόχωρο θάλαμο με φράγμα εισόδου στην ανατολή και σύντομο δρόμο στη συνέχειά του σε μήκος που έφτανε έως τα 2,85μ. Ο τάφος με τύμβο χρησιμοποιείται για αλλεπάλληλες οικογενειακές ταφές και η χρήση του θα μπορούσε να ξεπερνά το διάστημα εκατονταετιών. Από τα κτερίσματα των ταφών διακρίνονται οι χάλκινες οκτώσχημες και τοξωτές πόρπες ώμου και κεφαλής, οι περόνες, οι σφηκωτήρες και τα βραχιόλια, οι λίθινες, γυάλινες αλλά και χάλκινες ψήφοι, τα σιδερένια μαχαιρίδια και ακόνια, τα σφονδύλια και φυσικά κεραμική, όπως τα χαρακτηριστικά της εποχής κανθαρόσχημα αγγεία.
[1] Χρυσοστόμου, Α., ‘’Το νεκροταφείο των τύμβων εποχής Σιδήρου στην Κωνσταντία Αλμωπίας Νομού Πέλλας’’, ΑΕΜΘ 9, 1995, σελ. 155-163· idem, ‘’Κωνσταντία 1998-2000: Το νεκροταφείο των τύμβων και η ευρύτερη περιοχή’’, ΑΕΜΘ 14, 2000, σελ. 503-518 (βλ. και ιστοσελίδα http://odysseus.culture.gr/h/3/gh352.jsp?obj_id=6364).
[2] Η περιοχή της Βοττιαίας, φαίνεται να εκτεινόταν  στην περιοχή γύρω από τη λίμνη των Γιαννιτσών, στη πεδιάδα δηλαδή ανάμεσα στον Λουδία, τον Αλιάκμονα και τον Αξιό. Βλ. Talbert, R. J. A. (επιμ.), Barrington Atlas of the Greek and Roman World, Princeton University Press, 2000, χάρτης 50, B3.

Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Κωνσταντίας είναι ο Αντώνης Κωνσταντινίδης.

Share on Google Plus