Νέος Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης: Οι καινοτομίες, οι αλλαγές και οι 23 άξονες

Ως "ένα καινοτόμο πλέγμα διατάξεων το οποίο επικαιροποιεί, κωδικοποιεί, εκσυγχρονίζει και απλουστεύει μια δαιδαλώδη και - δύσκολη στην εφαρμογή - νομοθεσία δεκαετιών" χαρακτήρισε τον νέο Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης ο υφυπουργός Εσωτερικών, Βασίλης Σπανάκης χαιρετίζοντας σήμερα ως εκπρόσωπος της κυβέρνησης, το 1ο Πολυθεματικό Συνέδριο Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στα Ιωάννινα.

"Η κοινωνία μας χρειάζεται ασφάλεια δικαίου και ο κώδικας που διαμορφώνεται από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, υπηρετεί τον σκοπό αυτό" τόνισε ο κ. Σπανάκης, υπογραμμίζοντας ότι "οι αλλαγές που εισάγονται, είναι προσαρμοσμένες στις αρχές της Δημοκρατικής Συμμετοχής, της Οικονομικής Λογοδοσίας και της Κοινωνικής Συνοχής". Πρόσθεσε ότι "δίνεται βάρος στην ενεργή συμμετοχή του πολίτη, στον τρόπο άσκησης της τοπικής εξουσίας" καθώς "οι δημότες πρέπει να διαθέτουν εργαλεία ελέγχου της εξουσίας και τη δυνατότητα να απευθύνονται στους εκλεγμένους τοπικούς άρχοντες για την καθημερινή πρόσβαση σε ένα συνεκτικό δίκτυο παροχής υπηρεσιών" ανέφερε ο υφυπουργός Εσωτερικών, αναπτύσσοντας τις βασικές αρχές που διέπουν τον νέο κώδικα που πρόκειται να αναρτηθεί σε δημόσια διαβούλευση τις προσεχείς ημέρες. 

Ο κ. Σπανάκης ανέπτυξε επιγραμματικά τους 23 βασικούς άξονες που διέπουν την νομοθετική μεταρρύθμιση του υπουργείου Εσωτερικών. Όπως είπε, με τον νέο Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης: 

* Εισάγεται η δυνατότητα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας για τους εκλογείς που το επιθυμούν.

* Κάθε δήμος της χώρας θα είναι ενιαία εκλογική περιφέρεια.

* Κωδικοποιούνται οι διατάξεις για την προσάρτηση και συνένωση δημοτικών κοινοτήτων, τη διαίρεση οικισμών σε δημοτικές κοινότητες και την αναγνώριση οικισμών σε δημοτικές κοινότητες. Το ίδιο συμβαίνει με τις διατάξεις για τη μετονομασία δήμων, δημοτικών κοινοτήτων, οικισμών, θέσεων, περιφερειών και περιφερειακών ενοτήτων.

* Η εκλογή διεξάγεται την τελευταία Κυριακή του μηνός Νοεμβρίου του 5ου έτους κάθε δημοτικής και περιφερειακής περιόδου. Επιτυχών θεωρείται ο συνδυασμός που πλειοψήφισε με ποσοστό μεγαλύτερο του 42% (42%+ 1 ψήφο) του συνόλου των εγκύρων. Προβλέπεται δεύτερο στάδιο προσμέτρησης.

* Γίνεται επαναπροσδιορισμός των αρμοδιοτήτων των αιρετών οργάνων διοίκησης και των συμβουλευτικών οργάνων δήμων και Περιφερειών.

* Κωδικοποιούνται οι διατάξεις για σύγκληση, οργάνωση και λειτουργία του δημοτικού και περιφερειακού συμβουλίου, καθώς και της δημοτικής και περιφερειακής επιτροπής.

* Γίνεται πρόβλεψη για ειδική συνεδρίαση λογοδοσίας του δημοτικού και περιφερειακού συμβουλίου, το αργότερο κάθε 4 μήνες.

   * Δύναται να προβλέπεται η σύσταση γνωμοδοτικών επιτροπών για θέματα που μελετά το συμβούλιο.

* Δίνεται η δυνατότητα στο περιφερειακό συμβούλιο, να συστήνει επιστημονική επιτροπή Διαχείρισης και Αντιμετώπισης Κινδύνων και Κρίσεων.

* Σε κάθε δήμο, με πληθυσμό πάνω από 2.000 κατοίκους συγκροτείται συμβούλιο νέων (μέχρι 28 ετών).

* Ενισχύεται ο θεσμός της συνέλευσης των κατοίκων δημοτικής κοινότητας, ανάλογα με τον χαρακτήρα των αναγκών των κατοίκων και τις προτεραιότητες για την τοπική ανάπτυξη και τις δράσεις του δήμου.

* Προβλέπεται ειδική άδεια επικεφαλής παρατάξεων, αιρετών μελών συλλογικών οργάνων, δήμων, Περιφερειών και οργάνων διοίκησης των νομικών τους προσώπων, της ΚΕΔΕ, των Περιφερειακών Ενώσεων Δήμων και της ΕΝΠΕ.

* Εισάγονται θεσμικά εργαλεία στην ευχέρεια των δήμων και των Περιφερειών για την αποτελεσματική διοίκηση των τοπικών υποθέσεων και την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους.

* Ενθαρρύνονται οι συμβάσεις διαδημοτικής ή διαβαθμιδικής συνεργασίας, καθώς και οι προγραμματικές συμβάσεις. Ενισχύεται η ευελιξία στο προσωπικό, για παράδειγμα μπορεί να συνάπτεται σύμβαση έργου με υπάλληλο άλλου δήμου ή Περιφέρειας.

* Προωθείται η συνεργασία κρατικών και αυτοδιοικητικών αρχών.

* Γίνονται ειδικές προβλέψεις για τις διεθνείς συνεργασίες δήμων και Περιφερειών, καθώς και για αδελφοποιήσεις πόλεων.

* Ξεκαθαρίζουν οι αρμοδιότητες της δημοτικής αστυνομίας.

* Προβλέπονται αναλυτικές διατάξεις για την κατάρτιση και ψήφιση του προϋπολογισμού δήμων και Περιφερειών.

* Η συλλογή, η επεξεργασία και η διάδοση των οικονομικών στοιχείων των δήμων και των Περιφερειών, πραγματοποιούνται μέσω του Κόμβου Διαλειτουργικότητας Οικονομικής Πληροφόρησης Τοπικής Αυτοδιοίκησης του υπουργείου Εσωτερικών. 

* Συνιστάται στο υπουργείο Εσωτερικών, ένα Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας των Ο.Τ.Α., για την παρακολούθηση των προϋπολογισμών και της εν γένει οικονομικής κατάστασης των δήμων και των Περιφερειών.

* Οι δήμοι και οι Περιφέρειες οφείλουν να καταρτίζουν πρόγραμμα διαχείρισης και αξιοποίησης της περιουσίας τους.

* Διαμορφώνεται το θεσμικό πλαίσιο για την οργάνωση, τη στελέχωση και τη λειτουργία της υπηρεσίας Γενικής Εποπτείας Νομιμότητας των Ο.Τ.Α. (Επόπτης Ο.Τ.Α.).

* Εξορθολογισμός της τοπικής φορολογίας για εξάλειψη ανισοτήτων. 

Επίσης, ο κ. Σπανάκης μίλησε για "μια μεγάλη αλλαγή υπέρ της Τοπικής Αυτοδιοίκησης" λέγοντας πως με τον νέο κώδικα εισήχθη το "τεκμήριο της καθημερινότητας των κατοίκων των δήμων και των Περιφερειών". Το "τεκμήριο της καθημερινότητας" είπε ο υφυπουργός Εσωτερικών, "αποτελεί μια εξειδίκευση της συνταγματικής πρόβλεψης για το τεκμήριο αρμοδιότητας υπέρ των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, για τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων. Να μην ασκεί η αυτοδιοίκηση μια αρμοδιότητα, αλλά το σύνολό της, εφόσον της έχει αποδοθεί ρητά η κατηγορία αυτή των αρμοδιοτήτων. Το 'τεκμήριο της καθημερινότητας' παρέχει μια επιπλέον, συγκεκριμένη εξουσιοδότηση προς τα συμβούλια των δήμων και των Περιφερειών, να εξειδικεύσουν τις αρμοδιότητες που τους αποδίδονται με τις νομοθετικές διατάξεις, σύμφωνα με τις δικές τους ανάγκες και γεωμορφολογικές ιδιαιτερότητες".

Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, για τη σύνταξη του κώδικα εργάστηκε ειδική επιτροπή υψηλού κύρους, με υπηρεσιακά στελέχη του υπουργείου Εσωτερικών και επιστήμονες από τον χώρο της Δικαιοσύνης και της Διοίκησης, ενώ συμμετείχαν αιρετοί και στελέχη που υπέδειξαν τα συλλογικά όργανα της αυτοδιοίκησης. Καταγράφηκαν και ταξινομήθηκαν 1.199 αρμοδιότητες: 736 των Περιφερειών, 400 των δήμων, 55 των νησιωτικών δήμων, 8 των ορεινών δήμων.