H ομιλία Σάββα Ταϊλαχίδη, Δ/ντή Π.Ε. Πέλλας, στην Εσπερίδα "Όλοι Διαφορετικοί Όλοι Ίσοι" που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη 30-11-2022 στο Πνευματικό Κέντρο Γιαννιτσών, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ΑΜΕΑ (3-12-2022):
Με αφορμή την 3η Δεκέμβρη, Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, ας εκφράσουμε την αγάπη μας στα άτομα με αναπηρία και την αμέριστη συμπαράστασή μας στον εξαιρετικά δύσκολο Αγώνα που κάνουν για την κάλυψη των καθημερινών τους αναγκών και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Αυτός ο Αγώνας διεξάγεται χωρίς πολλούς συμμάχους και τα Άτομα με Αναπηρία αντιμετωπίζουν σοβαρά εμπόδια στην καθημερινή τους ζωή, αφού δε λαμβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους. Έννοιες όπως η απόρριψη, η περιθωριοποίηση, η στέρηση και η παραμέληση εμποτίζουν διαρκώς και ανεξίτηλα τα βιώματα αυτών των συνανθρώπων μας. Οι εμπειρίες των Ανάπηρων Ατόμων δημιουργούνται σε αλληλεπίδραση με το περιβάλλον και είναι δυσάρεστες εμπειρίες κοινωνικών περιορισμών, από έναν κόσμο γύρω τους που είναι σχεδιασμένος για μη ανάπηρους, κι όχι του γεγονότος ότι είναι άνθρωποι με κάποια αναπηρία.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να θέσω έναν προβληματισμό που αφορά κυρίως σε όσους δεν θεωρούνται άτομα με αναπηρία. Η Υγεία του ατόμου δεν είναι αμετάβλητη, αλλά είναι μια συνεχής διαλεκτική διαδικασία και μια ευαίσθητη ισορροπία μεταξύ κρίσιμων παραγόντων. Η Υγεία λοιπόν είναι κάτι πολύ εύθραυστο το οποίο μπορούμε ανά πάσα στιγμή όλοι μας να το χάσουμε. Επίσης, στη σύγχρονη κοινωνία, η Υγεία συνδέεται άμεσα με τις έννοιες της ανεξαρτησίας και της ελευθερίας. Όσον αφορά στην ανεξαρτησία, «ανεξάρτητο» είναι το άτομο που δεν χρειάζεται καθόλου βοήθεια και μπορεί να φέρει σε πέρας όλα τα έργα της καθημερινής ζωής. Όσον αφορά στην έννοια της ελευθερίας, ο άνθρωπος για να είναι ελεύθερος θα πρέπει να απαλλαγεί από όλους τους φυσικούς και τους κοινωνικούς του καταναγκασμούς, καθότι η ελευθερία είναι μια κατάσταση πολυσήμαντη, η οποία εμπεριέχει την απελευθέρωση από τα φυσικά φαινόμενα μέσω της επιστημονικής γνώσης, την απαλλαγή του ατόμου από τα εγωιστικά και τα κακά του ένστικτα, την αποδέσμευση από τυχόν περιορισμούς που του επιβάλλονται, με ταυτόχρονο το δικαίωμα στη μόρφωση, στην οικονομική εξασφάλιση, στην υγειονομική περίθαλψη και στην απαίτηση για ευτυχία, προκοπή και πρόοδο». Ο προβληματισμός λοιπόν είναι ο εξής: Στην πραγματικότητα πόσοι από εμάς στη σύγχρονη κοινωνία είμαστε απολύτως ανεξάρτητοι και ελεύθεροι; Πόσοι από εμάς έχουμε όλα τα παραπάνω και δε χρειαζόμαστε καθόλου βοήθεια και από κανέναν για να φέρουμε σε πέρας όλα τα έργα της καθημερινής ζωής; Και για να αντιληφθούμε τα παραπάνω, φέρνω ως παράδειγμα ένα ταξίδι στο εξωτερικό: Με το που θα πατήσουμε το πόδι μας στην ξένη χώρα, εάν δεν γνωρίζουμε την ομιλούμενη γλώσσα, αμέσως αντιλαμβανόμαστε τη δυσκολία επικοινωνίας και συνεννόησης με τους πολίτες της χώρας και αυτό το γεγονός από μόνο του μας περιορίζει και μας καθιστά προσωρινά ευάλωτους και εξαρτημένους από την καλή διάθεση και το φιλότιμο των άλλων ανθρώπων οι οποίοι θα αφιερώσουν χρόνο να μας δώσουν -χρησιμοποιώντας ίσως νοήματα- κάποιες στοιχειώδεις οδηγίες. Μια μελέτη που έγινε το 1985 στο νησί Martha Vineyard έδειξε ότι μεγάλο τμήμα του νησιού ήταν κωφοί. Παρόλα αυτά οι κωφοί δεν περιθωριοποιήθηκαν από την κοινότητα, αντίθετα το σύνολο του πληθυσμού έμαθε να μιλά τη νοηματική γλώσσα ως μια δεύτερη γλώσσα και έτσι ποτέ δεν θεωρήθηκαν οι κωφοί ξεχωριστό κομμάτι της κοινωνίας. Άρα, ένας κωφός δεν είναι άτομο με Αναπηρία ανάμεσα σε ανθρώπους, που γνωρίζουν έστω και στοιχειωδώς τη νοηματική γλώσσα. Αλλά και ένα άτομο με νοητικές δυσκολίες θα είχε πολύ λιγότερες ειδικές ανάγκες σε ένα προστατευμένο και φιλικό περιβάλλον. Η σύγχρονη κοινωνία, έχει εξασφαλίσει αυτό το περιβάλλον για τους συνανθρώπους μας; Έρχομαι λοιπόν να υπενθυμίσω την άποψη που εξέφρασε πριν από έναν περίπου αιώνα ο John Dewey: «Η γνήσια δημοκρατία είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια μορφή διακυβέρνησης, γιατί έγκειται πρωταρχικά στη συλλογική διαβίωση».
Όσον αφορά στην επιστημολογία του Φαινομένου της Αναπηρίας, υπάρχουν διάφορες θεωρίες και ορισμοί: Σύμφωνα με την προσέγγιση του ιατρικού μοντέλου, η αναπηρία αποτελεί ατομικό πρόβλημα υγείας και ο κρατικός μηχανισμός πρέπει να βοηθήσει λαμβάνοντας μέτρα στήριξης αυτών των συνανθρώπων μας. Σύμφωνα με την προσέγγιση του κοινωνικού μοντέλου, η αναπηρία αποτελεί κοινωνικό φαινόμενο, προϊόν της κοινωνίας και όχι προσωπικός περιορισμός του κάθε ατόμου χωριστά καθώς η κοινωνία είναι αυτή που δεν διαθέτει τις υποδομές ώστε τα ανάπηρα άτομα να έχουν μια καλή ζωή. Σύμφωνα με το μεικτό μοντέλο, η αναπηρία αποτελεί ταυτόχρονα πρόβλημα του ατόμου αλλά και κοινωνικό φαινόμενο, ενώ σύμφωνα με το ψυχοκοινωνικό μοντέλο, ο κύριος άξονας δεν είναι η Αναπηρία και τα μειονεκτήματα που φέρει αλλά η λειτουργικότητα που επιτυγχάνεται μέσω αλλαγών στο περιβάλλον, το οποίο τροποποιείται ώστε να είναι συμβατό με τις ανάγκες των ανάπηρων ατόμων και έτσι αυτά γίνονται πιο λειτουργικά, πιο συμμετοχικά, πιο δραστήρια.
Ανεξάρτητα όμως από τις παραπάνω προσεγγίσεις, η Αναπηρία αποτελεί φαινόμενο. Φαινόμενο Ζωής. Η Αναπηρία είναι συνυφασμένη με την ίδια τη Ζωή και δεν υπάρχει –ούτε υπήρξε ποτέ- Ζωή χωρίς Αναπηρία. Εξάλλου, η Ζωή, σύμφωνα με την Επιστήμη, αποτελεί έκφανση της ύλης. Ο τρόπος με τον οποίο ενώνονται, αλληλεπιδρούν, αντιδρούν μεταξύ τους τα διάφορα στοιχεία και οι χημικές ενώσεις σχηματίζοντας μεγαλύτερες αλυσίδες ενώσεων και πολύπλοκες αλληλουχίες που δημιουργούν το Φαινόμενο της Ζωής, είναι Θεϊκός. Και ενώ ο Επιπόλαιος Άνθρωπος τα μελετά όλα αυτά επιφανειακά, εάν αντιλαμβανόταν έστω και λίγο αυτό το ασύλληπτο μεγαλείο της Ζωής, είναι βέβαιο ότι θα τη σεβόταν περισσότερο, και ο κόσμος μας ίσως να ήταν καλύτερος.
«Η φύσις χωρεί κατά το πολύτροπον, το πολύμορφον, το ποικίλον και το πολυσχιδές κι όσο κι αν ίσως φαίνεται παράξενο, δια του τρόπου ακριβώς αυτού, επιτυγχάνει την “παλίντροπον αρμονίη” και το σύμπαν ως “Κόσμον”». Το Φαινόμενο της Αναπηρίας αγαπητοί δεν είναι πρόβλημα, δεν είναι μια κατάσταση μη φυσιολογική, δεν είναι σφάλμα, αλλά επιλογή της Φύσης, όπου μέσα από πολύπλοκους μηχανισμούς, χάριν του πλουραλισμού των επιλογών και της διαφορετικότητας, επιτυγχάνεται η Αρμονία του Σύμπαντος και διασφαλίζεται η επιβίωση και η εξέλιξη της Ζωής. Κυρίες & κύριοι, η Φύση κάνει καλά τη δουλειά της, όμως η Κοινωνία μας έχει ακόμη πολύ δρόμο μπροστά της μέχρι να φτάσει στο αυτονόητο.
Κλείνω με τα σοφά λόγια του Kirsbaum: « Η ισότιμη αντιμετώπιση των ατόμων με αναπηρία αποτελεί ένα από τα τελευταία σύνορα της ανθρωπότητας που πρόκειται να ξεπεραστούν».
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου
Μη διστάσετε να προσθέσετε σχόλια στο δημοσίευμα που σας ενδιαφέρει.
Η εφημερίδα karatzova.com ενθαρρύνει τη δημόσια έκφραση των αναγνωστών της εφόσον τηρούνται οι βασικοί κανόνες δημοσιότητας που ορίζουν οι ελληνικοί νόμοι. Τα σχόλια εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή.