Η ιστορία της Πέλλας

Είμαι σίγουρη ότι διαβάζοντας το τίτλο αυτού του άρθρου ένα όνομα περιμένετε να δείτε: Μέγας Αλέξανδρος. Ομως μπορεί ολόκληρη η ιστορία της Πέλλας να περιοριστεί σε ένα μονάχα πρόσωπο; Ποια είναι η ιστορία της Πέλλας γενικά; Λέγεται ότι στη Τουρκοκρατία υπήρχαν οικογένειες που ήταν κολίγοι του Τούρκου Αγά. 

Η Πέλλα, αρχαία πρωτεύουσα του μακεδονικού βασιλείου, υπήρξε μία από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαιότητας. Ιδρύθηκε στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. από τον βασιλιά Αρχέλαο Α΄, ο οποίος μετέφερε εκεί την πρωτεύουσα από τις Αιγές, προσδίδοντας της στρατηγική σημασία λόγω της θέσης της κοντά στον Θερμαϊκό Κόλπο και της εύφορης πεδιάδας που την περιέβαλλε. Η πόλη χτίστηκε με ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα, πρωτοποριακό για την εποχή, με ορθογώνια οικοδομικά τετράγωνα, δρόμους και σύστημα αποχέτευσης.

Κατά την εποχή του Φιλίππου Β΄, η Πέλλα γνώρισε ιδιαίτερη ακμή. Ο Φίλιππος τη μετέτρεψε σε κέντρο πολιτικής εξουσίας, στρατιωτικής οργάνωσης και πολιτιστικής δραστηριότητας. Η αυλή του συγκέντρωνε διανοούμενους, καλλιτέχνες και φιλοσόφους. Ανάμεσά τους ξεχώριζε ο Αριστοτέλης, ο οποίος δίδαξε εκεί τον νεαρό Αλέξανδρο τον Μέγα. Η Πέλλα έγινε επίσης τόπος συνάντησης Ελλήνων και βαρβάρων, γεγονός που συνέβαλε στον κοσμοπολιτισμό της.

Ο Μέγας Αλέξανδρος γεννήθηκε στην Πέλλα το 356 π.Χ. και από εκεί ξεκίνησε τις εκστρατείες του για την κατάκτηση της Περσικής Αυτοκρατορίας. Η πόλη διατήρησε την αίγλη της και μετά τον θάνατό του, ως σημαντικό διοικητικό και οικονομικό κέντρο του ελληνιστικού κόσμου. Η εμπορική της δραστηριότητα άνθισε χάρη στο λιμάνι της, που την συνέδεε με τη Μεσόγειο και τις αγορές της Ανατολής.

Κατά τη ρωμαϊκή εποχή, η Πέλλα άρχισε να παρακμάζει. Το 168 π.Χ., μετά τη μάχη της Πύδνας, οι Ρωμαίοι κατέλυσαν το μακεδονικό βασίλειο και μετέτρεψαν την Πέλλα σε επαρχιακή πόλη. Οι Ρωμαίοι κατασκεύασαν την Εγνατία Οδό, η οποία όμως δεν περνούσε πλέον από την Πέλλα, απομονώνοντάς την από τα μεγάλα εμπορικά δίκτυα. Σεισμοί και σταδιακή ερημοποίηση συνέβαλαν στην πλήρη εγκατάλειψή της στους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες.

Η ανακάλυψη της αρχαίας Πέλλας έγινε στα τέλη του 19ου αιώνα, με τις ανασκαφές να εντείνονται τον 20ό αιώνα. Οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως επιβλητικά δημόσια κτίρια, ιδιωτικές κατοικίες με εντυπωσιακά ψηφιδωτά, το ανάκτορο και την αγορά – μία από τις μεγαλύτερες της αρχαιότητας. Τα ευρήματα αποδεικνύουν την πολιτιστική και οικονομική ακτινοβολία της πόλης στον αρχαίο κόσμο.

Σήμερα, η Πέλλα αποτελεί σημαντικό αρχαιολογικό χώρο και τουριστικό προορισμό. Το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας παρουσιάζει εκθέματα υψηλής αισθητικής και ιστορικής αξίας, προσφέροντας μια ολοκληρωμένη εικόνα για τη ζωή στην αρχαία πόλη. Η σύγχρονη κωμόπολη της Πέλλας, χτισμένη κοντά στον αρχαιολογικό χώρο, διατηρεί ζωντανή τη μνήμη του λαμπρού παρελθόντος της και αποτελεί γέφυρα μεταξύ ιστορίας και παρόντος.

Φωτεινή Τζουβελέκη - Φοιτήτρια φιλοσοφίας