Η δικαστική πορεία του σκανδάλου ΟΠΕΚΕΠΕ

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ είναι ο Ελληνικός Οργανισμός πληρωμών των κοινοτικών ενισχύσεων στη χώρα μας για την πρωτογενή αγροτική παραγωγή, εποπτεύεται από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης  και διαχειρίζεται κοινοτικές ενισχύσεις ποσού 3 δισ. ευρώ το χρόνο.

Κατά καιρούς ακούγονταν διάφορα παρατράγουδα για τη διαχείριση των κονδυλίων κυρίως για την πιστοποίηση των δικαιούχων και των ποσών που δικαιούνται, ενώ επιβλήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή  πρόστιμα στη χώρα μας, που τα αμφισβητούμε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Από το 2020 υπήρξαν καταγγελίες για ψευδείς δηλώσεις για επιδοτήσεις για επιλέξιμα βοσκοτόπια, ζητήθηκαν από τις Βρυξέλλες εξηγήσεις, που δεν δόθηκαν και παρά τις καταγγελίες ούτε οι εκάστοτε αρμόδιοι Υπουργοί ούτε οι εισαγγελικές αρχές επεμβήκανε με αποτέλεσμα να παρέμβει η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, που απέστειλε κλιμάκιο της για έρευνα στα γραφεία  του ΟΠΕΚΕΠΕ. Όταν όμως απαγορεύτηκε στο κλιμάκιο η είσοδος στα γραφεία με αμφισβήτηση των αρμοδιοτήτων της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας ξέσπασε σκάνδαλο, ο Πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ παραιτήθηκε, με παρέμβαση του πρωθυπουργού άρχισε έρευνα και η κυβέρνηση αποφάσισε την κατάργηση του ΟΠΕΚΕΠΕ με συγχώνευση στην ΑΔΑΕ ως Τρίτη Διεύθυνση.

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, που είναι αρμόδια για τη διερεύνηση της απάτης σε βάρος του κοινοτικού χρήματος με το κλιμάκιο της άρχισε τον έλεγχο της διαχείρισης των αγροτικών επιδοτήσεων κυρίως για τα έτη 2019-2022. Η  έρευνα αφορά για τα επιλέξιμα για επιδότηση βοσκοτόπια, για τα οποία ήδη από το 2012 η χώρα μας είχε δηλώσει περισσότερα από όσα είχε καταγράψει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με αποτέλεσμα να της επιβληθούν πρόστιμα 450 εκατ. ευρώ, για τα οποία έχομε προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Στη συνέχεια το 2019 με απόφαση του τότε Υπουργού  Αγροτικής Ανάπτυξης δόθηκε η δυνατότητα να δεσμεύονται επιλέξιμα βοσκοτόπια σε νησιά ή σε μέρη της Ηπειρωτικής Ελλάδας μακριά του τόπου εγκατάστασης των κτηνοτρόφων με αποτέλεσμα το 2019-2020 να πολλαπλασιάζονται οι δηλώσεις για βοσκοτόπια, που βρίσκονται σε άλλη μέρη και να εισπραχθούν ενισχύσεις για   κτηνοτρόφους π.χ. στην Κρήτη με βοσκοτόπια στη Φλώρινα.

Στη συνέχεια υπάλληλος με εντολή του τότε Προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ συνέκρινε τις ιδιοκτησίες, που είχαν δοθεί ενισχύσεις σε διαφορετικά έτη και διαπίστωσε βάση το Ε9, ότι ανήκαν σε άλλους ιδιοκτήτες. Κατόπιν αυτού μπλοκαρίστηκαν 3.500 ΑΦΜ, αλλά το 2021 με οδηγίες του τότε Προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ οι ελεγκτές περιόριζαν τον έλεγχο για ένα μόνο έτος και να μη κάνουν συγκρίσεις με δηλώσεις προηγούμενων ετών.

Το 2023 ο τότε Πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ μπλόκαρε ως ύποπτα 6.000 ΑΦΜ, αλλά καρατομήθηκε και με απόφαση του τότε Υπουργού Αγροτικης Αναπτυξης τα ΑΦΜ αυτά ξεμπλοκαρίστηκαν. Το2023 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβάλλει στη χώρα μας πρόστιμο 283 εκατ. για κακοδιαχείριση αγροτικών ενισχύσεων προηγούμενων ετών.

Μόνο όμως μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και με βάση τα πορίσματα της θα είναι δυνατόν να  τεκμηριωθεί αν υπάρχει απάτη και το μέγεθος αυτής σε βάρος των κοινοτικών αγροτικών ενισχύσεων και με δράστες της απάτης τους κτηνοτρόφους, που εισέπραξαν τις επιδοτήσεις. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες η φερόμενη απάτη διαπράχθηκε με τη συνεργασία διαφόρων εξωτερικών κυκλωμάτων με συνεργασία υπαλλήλων του ΟΠΕΚΕΠΕ που τους έδιναν στοιχεία  και μετείχαν ενεργητικά στη διαδικασία εγκρίσεως των ενισχύσεων.

Aν προκύψουν επιβαρυντικά στοιχεία η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα διαβιβάσει το πόρισμα της στις ημεδαπές Εισαγγελικές Αρχές για την άσκηση ποινικών διώξεων κατά των υπευθύνων. Γεννάται όμως το προδικαστικό ερώτημα αν πρόκειται περί εντολής στην οποία οι ημεδαπές εισαγγελικές αρχές υποχρεούνται να εκτελέσουν ή αν πρόκειται περί γνωστοποιήσεως εγκληματικής πράξης, οπότε θα ενεργήσουν σύμφωνα με την ημεδαπή νομοθεσία. Για το θέμα αυτό υπάρχει διάσταση απόψεων, που θα λυθεί από τα ανώτατο δικαστήρια.

Η δικαστική πορεία του σκανδάλου ΟΠΕΚΕΠΕ  αρχίζει με την παράδοση του πορίσματος ελέγχου από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στις ημεδαπές εισαγγελικές αρχές. Αυτές τις μέρες άρχισε η πρώτη σε βαθμό κακουργήματος δίκη -πιλότος για απάτη κοινοτικού χρήματος για παλαιότερες επιδοτήσεις για βοσκοτόπια στην Ήπειρο. Από την αμετάκλητη απόφαση στη δίκη αυτή θα λυθούν νομικά (πιο επικρατεί το κοινοτικό ή εθνικό δίκαιοι) πραγματικά (έννοια του βοσκοτόπι) θέματα, που θα βοηθήσουν στη σειρά δικών, που θα ακολουθήσουν. 

Κατά πάσα πιθανότητα από το πόρισμα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας θα προκύψουν αποχρώσες ενδείξεις ενοχής για απάτη κοινοτικού χρήματος ως δράστες κτηνοτρόφους και ως συνεργούς υπαλλήλους του ΟΠΕΚΕΠΕ και άλλους μη υπαλλήλους, που ως μέλη κυκλωμάτων, αν  αποδειχθεί το παράνομο της δράσης τους, έστησαν το μηχανισμό εξαπάτησης. Οι κατηγορίες που θα αποδοθούν θα είναι σε βαθμό κακουργήματος αν το όφελος για καθένα υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ, αλλιώς σε βαθμό πλημμελήματος, αν είναι κάτω του ποσού αυτού, αλλά ώσπου να απαγγελθεί κατηγορία κατά πάσα πιθανότητα οι πράξεις θα έχουν παραγραφεί λόγω παρόδου πενταετίας από την πράξη. 

Επίσης κατά συγκεκριμένων υπαλλήλων μπορεί να απαγγελθεί κατηγορία για παράβαση καθήκοντος, ως και κατά των ιδίων υπαλλήλων μετά κατά προτεραιότητα  εσωτερικό έλεγχο πρέπει να  απαγγελθεί πειθαρχική αγωγή, που θα είναι ανεξάρτητη από τη ποινική διαδικασία. 

Αμφιβάλλω αν η ήδη βεβαρημένη Ελληνική Δικαιοσύνη μπορεί να ανταπεξέλθει στο μεγάλο αριθμό και σε βαθμό κακουργήματος σχετικών υποθέσεων και κάποιος αριθμός τελικά θα υποπέσει σε παραγραφή. Σαφώς θα προκύψουν διαδικαστικά και κοινωνικά προβλήματα, ιδίως σε ηπειρωτικές περιφέρειες που οι κοινοτικές επιδοτήσεις αποτελούν πόρο ζωής.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ζητήσει από τη χώρα μας την επιστροφή των ποσών που καταβλήθηκαν λόγω απάτης σε βάρος των κοινοτικών ενισχύσεων και η χώρα μας είναι υποχρεωμένη να τα καταβάλλει μαζί με τα τεράστια πρόστιμα ανάλογα με τη ζημία, που θα επιβληθούν και θα πληρωθούν είτε από το δημόσιο προϋπολογισμό είτε με περικοπή των κοινοτικών ενισχύσεων. Αμφιβάλλω όμως αν αυτή τη φορά θα γίνει προσπάθεια καταλογισμού της ζημιάς στους υπαιτίους.

Παραμένει όμως ανοιχτό το θέμα της ευθύνης των εκάστοτε υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης, αν και οι πράξεις πριν το 2020 έχουν παραγραφεί, καθόσον για την έναρξη των σχετικών διαδικασιών απαιτείται πολιτική ή εισαγγελική πρωτοβουλία, γιατί ως προς το θέμα αυτό η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία δεν έχει αρμοδιότητα.

Σε κάθε περίπτωση οι αμαρτίες του ΟΠΕΚΕΠΕ  θα ταλαιπωρούν για πολλά χρόνια τη δικαιοσύνη και τη χώρα.

Του Λέανδρου Ρακιντζή - capiatl.gr