Το Φθινόπωρο στη Βουλή οι αλλαγές στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2028 – Τέλος ο δεύτερος γύρος!

Ενώ ο πρωθυπουργός ξεκαθαρίζει ότι δεν θα υπάρξουν αλλαγές στο εκλογικό σύστημα για τις εθνικές εκλογές, οι αυτοδιοικητικές εκλογές του 2028 θα γίνουν με νέο πλαίσιο, όπως παρουσίασε ο υπουργός Εσωτερικών Θόδωρος Λιβάνιος.

Η σημαντικότερη διαφοροποίηση είναι η κατάργηση του δεύτερου γύρου. Δήμαρχοι και περιφερειάρχες θα εκλέγονται από την πρώτη Κυριακή, εφόσον ο συνδυασμός τους συγκεντρώσει ποσοστό άνω του 42%. Αν αυτό δεν συμβεί, τότε ενεργοποιείται μια εναλλακτική διαδικασία καταμέτρησης, με βάση τις συμπληρωματικές ψήφους που θα έχουν δηλώσει οι πολίτες.

Το νέο αυτό σύστημα προωθείται, μεταξύ άλλων, ως απάντηση στη χαμηλή συμμετοχή του δεύτερου γύρου, όπως καταγράφηκε στις εκλογές του Οκτωβρίου 2023. Τότε, η συμμετοχή στον πρώτο γύρο των δημοτικών εκλογών έφτασε το 52,5%, ενώ στον δεύτερο γύρο έπεσε στο 40,7%. Στις περιφέρειες, η πτώση ήταν ακόμη μεγαλύτερη, με συμμετοχή μόλις 35,2%. Οι διαφορές αυτές θεωρήθηκαν ανησυχητικές, ιδίως σε περιοχές όπου οδηγήθηκε σε επαναληπτικό γύρο μόνο ο ένας από τους δύο βαθμούς αυτοδιοίκησης.

Με αυτόν τον τρόπο, το αποτέλεσμα θα κρίνεται χωρίς δεύτερη κάλπη, μειώνοντας το κόστος και την αποχή που παρατηρείται συνήθως στον β΄ γύρο (το 2023 στον δήμο Πέλλας τη δεύτερη Κυριακή ψήφισε το 48,93%, στην Αθήνα μόλις το 26,7%, στη Θεσσαλονίκη 32,5%).

Η βασική καινοτομία του νέου μοντέλου λοιπόν είναι η δυνατότητα εναλλακτικής ψήφου. Ο εκλογέας θα συνεχίσει να επιλέγει τον συνδυασμό που επιθυμεί και να σταυρώνει υποψηφίους, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα. Ωστόσο, στο τέλος του ψηφοδελτίου θα του δίνεται η δυνατότητα –αν το επιθυμεί– να υποδείξει έναν υποψήφιο δήμαρχο ή περιφερειάρχη από άλλον συνδυασμό ως δεύτερη επιλογή. Έτσι, αν κανείς δεν συγκεντρώσει το απαιτούμενο ποσοστό στην πρώτη καταμέτρηση, οι εναλλακτικές ψήφοι θα λειτουργούν σαν ένας «ενσωματωμένος» δεύτερος γύρος.

Για παράδειγμα, αν σε έναν δήμο υπάρχουν τέσσερις υποψήφιοι και κανείς δεν φτάσει το όριο εκλογής, οι δύο πρώτοι θα προκριθούν. Στη συνέχεια, θα μετρηθούν οι εναλλακτικές προτιμήσεις των ψηφοφόρων που στήριξαν τους υπόλοιπους υποψηφίους. Ανάλογα με τις μεταφερόμενες ψήφους, θα προκύψει ο τελικός νικητής.

Η μεταρρύθμιση στοχεύει στο να αποτρέψει τέτοιες εικόνες, ενισχύοντας τη συμμετοχή και διευκολύνοντας την ανάδειξη αιρετών αρχών χωρίς καθυστερήσεις και με λιγότερα έξοδα.

Παράλληλα, το νέο νομοσχέδιο προβλέπει:

Ηλεκτρονική ψήφο για μεγαλύτερη συμμετοχή.

Αυστηρότερα όρια δαπανών στις καμπάνιες.

Ενιαίο παράβολο υποψηφιότητας ανάλογα με τον πληθυσμό του δήμου/περιφέρειας.

Η συζήτηση στη Βουλή το φθινόπωρο αναμένεται να είναι έντονη, καθώς αντιπολίτευση αλλά και νυν αυτοδιοικητικοί θα τοποθετηθούν πάνω στις νέες ρυθμίσεις.