Διεπαγγελματικές οργανώσεις στον τομέα οπωροκηπευτικών

Εργαλεία πολιτικής ή ασκήσεις επί χάρτου;

Της Θεοδώρας Τζάκρη

Οι Διεπαγγελματικές Οργανώσεις στον αγροτικό τομέα δεν είναι κάτι νέο. Η ιστορία τους μετρά πάνω από 50 χρόνια και στα μέσα της δεκαετίας του 1980 προσέλκυσαν την προσοχή των ευρωπαϊκών θεσμών. Περιλήφθηκαν έτσι το 1990 στη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωση και στην ΚΑΠ. Στην Ελλάδα έχουν θεσμοθετηθεί από το 1999. 
Οι Διεπαγγελματικές Οργανώσεις, στην πραγματικότητα είναι διεπαγγελματικές σχέσεις και συνεργασίες, οι οποίες  διαμορφώνονται εθελοντικά, μεταξύ των διαφόρων επαγγελματικών κατηγοριών που εμπλέκονται με την παραγωγή, την εμπορία ή την μεταποίηση ενός προϊόντος ή μιας ομάδας προϊόντων. 

Μεταξύ άλλων θα μπορούσαν να διαδραματίσουν χρήσιμο ρόλο  στην έρευνα, στην καινοτομία, στη βελτίωση της ποιότητας, στην προώθηση και στην προβολή των προϊόντων και στη διάδοση των βέλτιστων πρακτικών σχετικά με τις μεθόδους παραγωγής, τυποποίησης, συσκευασίας ή και μεταποίησης με γνώμονα το γενικό συμφέρον του τομέα που εκπροσωπούν.
Μπορούν να προτείνουν την ανακατεύθυνση της παραγωγής.
Μπορούν να διευκολύνουν το διάλογο μεταξύ των επιχειρήσεων στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, την προώθηση των βέλτιστων πρακτικών και τη διαφάνεια στην αγορά.
Οι Διεπαγγελματικές Οργανώσεις παράγουν πολιτική.

Οι Διεπαγγελματικές Οργανώσεις είναι πλατφόρμες στις οποίες πρέπει να συμμετέχουν εκπρόσωποι των αγροτών, των εμπόρων, των εξαγωγέων, των μεταποιητών, των διανομέων και των λιανοπωλητών. Θα μπορούσαν να συμμετέχουν ακόμη και εκπρόσωποι των μεταφορέων ώστε να προκύψουν επιθυμητές συμφωνίες μεταφοράς των προϊόντων (π.χ. στις περιπτώσεις των φθαρτών οπωροκηπευτικών)  σε περιόδους αιχμής. 

Μια Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση, που είναι και το ζητούμενο, απαιτεί σύμφωνα με τη νομοθεσία αντιπροσώπευση των 2/3 των παραγωγικών φορέων που συμμετέχουν. Ο κάθε επαγγελματικός φορέας εκπροσωπείται από ένα (φυσικό) πρόσωπο, το οποίο θα επιλέγεται με δημοκρατικές διαδικασίες και θα πρέπει να διαθέτει υψηλό αίσθημα ευθύνης.
Η συμμετοχή εκπροσώπων από όλα τα σημαντικά οπωροκηπευτικά προϊόντα μας θα κάνει την Οργάνωση πιο δυνατή και έτσι θα προκύψει και η δυνατότητα να δίνονται λύσεις στα όποια προβλήματα προκύπτουν ανά προϊόν.

Ιστορικά, η πρώτη Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση στην Ευρώπη αναγνωρίστηκε στη Γαλλία το 1941 στον τομέα του οίνου. Η πρώτη αναγνώριση εκτός Γαλλίας έγινε το 1994 στην Ουγγαρία. Στην πλειονότητά τους οι ευρωπαϊκές Διεπαγγελματικές είναι «μικρές» και περιλαμβάνουν συνήθως μόνο δύο κλάδους της αλυσίδας (πρωτογενής παραγωγή και πρώτη μεταποίηση). 
Μέχρι σήμερα έχουν αναγνωριστεί στην Ευρώπη 85 Εθνικές Διεπαγγελματικές Οργανώσεις. Περιφερειακές Διεπαγγελματικές υπάρχουν μόνο στη Γαλλία (κυρίως στον κλάδο του οίνου) και την Ισπανία. 

Κατά μέσο όρο οι ευρωπαϊκές Διεπαγγελματικές Οργανώσεις έχουν λιγότερα από 10 μέλη.
Παραδείγματα επιτυχημένων Διεπαγγελματικών Οργανώσεων στην Ευρώπη μπορεί κανείς να συναντήσει στη Γαλλία στους τομείς των οπωροκηπευτικών, του οίνου και του κρέατος. Επίσης στην Ιρλανδία για το βόειο κρέας. Στην Ισπανία για το ελαιόλαδο και τον οίνο. Στην Ολλανδία για τα οπωροκηπευτικά.

Στην Ελλάδα, λειτουργούν σήμερα 6 Διεπαγγελματικές Οργανώσεις: στην αμπελουργία και τον οίνο, το ελαιόλαδο και τις ελιές, το βαμβάκι, το κρέας, τον καπνό. 
Ας μην ξεχάσουμε τη Διεπαγγελματική Οργάνωση για το συμπύρηνο ροδάκινο, η οποία συστάθηκε το 2006 με σκοπό να βοηθήσει στα χρόνια προβλήματα του συμπύρηνου ροδάκινου, η οποία όμως δε λειτούργησε ποτέ. 

Η νέα προσπάθεια που ανακοινώθηκε στην Βέροια για την σύσταση Διεπαγγελματικής Πυρηνόκαρπτων προκειμένου να επιτύχει πρέπει να αποφύγει τα σφάλματα του παρελθόντος.  Αναγκαία είναι η εκπροσώπηση σε όσο το δυνατό μεγαλύτερο ποσοστό των επαγγελματικών φορέων της αλυσίδας αξίας (από το χωράφι στο ράφι) και η ανάπτυξη σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ των συμμετεχόντων. Οι προτεινόμενες πολιτικές πρέπει να συμβάλουν στο όφελος του τομέα και να δεσμεύουν όλους με τους κανόνες που επιβάλλονται. 

Ας ελπίσουμε ότι η προσπάθεια αυτή θα είναι το πρώτο βήμα ώστε στη συνέχεια να ανοίξει ο δρόμος και να συμπεριληφθούν και άλλα οπωροκηπευτικά ή εν πάση περίπτωση το μεγαλύτερο μέρος από αυτά: ακτινίδια,  φράουλες,  εσπεριδοειδή, μήλα,  αχλάδια. 
Γιατί μόνο με αυτό τον τρόπο θα προκύψει μια Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση με πραγματική αντιπροσώπευση του τομέα των οπωροκηπευτικών, που θα εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο τη δυναμική που έχει ο τομέας και θα μπορέσει ουσιαστικά να εξυπηρετήσει τους σκοπούς για τους οποίους δημιουργήθηκε, ενώ παράλληλα θα εξοικονομηθούν ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι.

Μόνο έτσι θα ξεπεραστούν προβλήματα τεχνητών φραγμών προς την αγορά από τα οποία επωφελούνται οι δυνατοί κρίκοι της αλυσίδας διανομής - της αλυσίδας αξίας.
Διαφορετικά θα παραμείνει και αυτή η προσπάθεια μια άσκηση «επί χάρτου». 
«Η ισχύς εν τη ενώσει» είναι το μόνο μότο που πρέπει να καθοδηγεί αυτού του είδους τις πρωτοβουλίες.  Με την επισήμανση ότι αυτοί που φέρουν την αποκλειστική ευθύνη της επιτυχίας αυτού του εγχειρήματος είναι οι συμμετέχοντες επαγγελματικοί φορείς και σε καμία περίπτωση  το Υπουργείο.

Share on Google Plus