Δεξιότητες της Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας - Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. της ΕΛ.ΑΣ. Γιώργος Παπαπροδρόμου*

Με αφορμή την πρόσφατη επίσκεψή του στη Σάμο και τη διάλεξή του για γονείς και παιδιά με θέμα: «Η Ασφάλεια του Ψηφιακού Περιβάλλοντος ως Προτεραιότητα για τη Σημερινή Οικογένεια» που διοργάνωσε με επιτυχία η 79 ΑΔΤΕ «ΜΥΚΑΛΗ», ο Αντιστράτηγος ε.α. της ΕΛ.ΑΣ. Γιώργος Παπαπροδρόμου, γράφει για τις «Δεξιότητες της Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας» στο ενημερωτικό site ethnos.gr που αναδημοσιεύουμε παρακάτω.
Το ζήτημα των νέων δεξιοτήτων είναι ταυτόχρονα ατομικό και κοινωνικό και όχι μονοπώλιο της τεχνολογίας (μηχανών, ρομποτικών συστημάτων και της ΤΝ) αλλά και της τεχνοολιγαρχικής και οικονομικής ελίτ και σε κάθε περίπτωση μας αφορά όλους.
Kοινό χαρακτηριστικό όλων των εποχών της ανθρώπινης παρουσίας είναι η ανάπτυξη δραστηριοτήτων, με βάση τις εκάστοτε ικανότητες και δεξιότητες, τις οποίες διαθέτει ο άνθρωπος, με κορυφαίο εργαλείο την φυσική νοημοσύνη.
Οι ρυθμοί της τεχνολογικής προόδου που έχει σημειωθεί στην νεωτερική και μετανεωτερική πραγματικότητα έφεραν στην επιφάνεια μια σειρά δεξιοτήτων, οι οποίες αποτέλεσαν την βάση διαμόρφωσης των τεχνολογιών αιχμής (όπως αυτές αποτυπώνονται από το σύνολο των βιομηχανικών επαναστάσεων).
Οι τεχνολογίες αυτές χαρακτηρίζονται από την ανατρεπτικότητα τους, που οδηγεί στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου αλλά και στη διαμόρφωση μιας υβριδικής πραγματικότητας, δηλαδή στον συνδυασμό της φυσικής και της ψηφιακής (εικονικής) πραγματικότητας.
Η υβριδοποίηση της εργασίας (μέσα από τον συνδυασμό φυσικής και εικονικής παρουσίας στο νέο εργασιακό περιβάλλον) και η ανάδειξη ευέλικτων μορφών απασχόλησης (Gig Economy) αύξησε την κοινωνική κινητικότητα και διαμόρφωσε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνικο-οικονομική πραγματικότητα.
Ωστόσο οι τεχνολογικές εξελίξεις βρήκαν μια κοινωνία με δεδομένες κοινωνικο-οικονομικές ανισότητες και διαιρέσεις (πηγή πολλών επιμέρους προβλημάτων, όπως περιφερειακές συγκρούσεις και εγκληματικότητα αλλά και νέες προκλήσεις όπως διαχείριση των φυσικών πόρων και η κλιματική αλλαγή).
Το πλαίσιο των σύγχρονων προκλήσεων της ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας διαμορφώνει πλέον τις νέες απαιτήσεις για τις αντίστοιχες ικανότητες και δεξιότητες.
Στο κλείσιμο του πρώτου τέταρτου του 21ου αιώνα έχουμε μια ανισομερή πληθυσμιακή έκρηξη και μια μεγαλοαστική συσσώρευση (μεγαλουπόλεις κι ερήμωση υπαίθρου) καθώς και ανακατατάξεις στην απασχόληση.
Ειδικότερα, η αυξημένη αυτοματοποίηση, η ψηφιοποίηση και πλατφορμοποίηση της εργασίας ανέδειξε από τη μία τάσεις με φθίνουσες μορφές επαγγελμάτων (λόγω νέων δεδομένων όπως η ΤΝ) κι από την άλλη νέες μορφές απασχόλησης (επαγγέλματα του άμεσου μέλλοντος).
Ποιες είναι σήμερα οι δεξιότητες που χρειαζόμαστε;
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό τελεί σε συνάρτηση με το εκάστοτε μοντέλο ανάπτυξης που επιλέγουν οι κοινωνίες και οι οικονομίες, οι οποίες πλέον βασίζονται στην γνώση και στην υψηλή εξειδίκευση.
Η υπερσυγκέντρωση των μεγάλων δεδομένων, η ανάλυση και η επεξεργασία του που μετασχηματίζεται σε μεγάλο όγκο πληροφοριών και στη συνέχεια σε πλεόνασμα γνώσης αποτελούν την πολυτιμότερη πλέον πρώτη ύλη, το νέο χρυσάφι, για την νοημοσύνη των ατόμων, των οργανισμών- εταιρειών, και των κρατών.
Παράλληλα η ολοένα κυρίαρχη κι αυξανόμενη παρουσία της ΤΝ, της Ρομποτικής, της κβαντουπολογιστικήγς, των Βιοτεχνολογιών και των άλλων μορφών των τεχνολογιών αιχμής, επηρεάζουν το εργασιακό status, υποκαθιστούν κι αντικαθιστούν παραδοσιακά επαγγέλματα, αναδιατάσσοντας το εργασιακό τοπίο.
Η νέα ψηφιακή πραγματικότητα έχει ανάγκη να εξυπηρετείται από νέους πόρους λογισμικής και υλισμικής μορφής αλλά σε κάθε περίπτωση από αναβαθμισμένους ανθρώπινους πόρους (humanware) οι οποίοι θα έχουν τον τελικό λόγο στις τρέχουσες εξελίξεις.
Οι προκλήσεις της ασφάλειας του νέου χώρου (κυβερνοχώρου) εξαιτίας της πολυπλοκότητας και περιπλοκότητας του νέου οικοσυστήματος (πλατφόρμες, ψηφιακές συσκευές, αυτόνομα οχήματα, ρομποτικά συστήματα, κα) χρειάζονται άτομα με ιδιαίτερες ικανότητες που ακολουθούν την δυναμική και εξελισσόμενη πορεία της τεχνολογίας.
Η τεχνολογία χρειάζεται οικονομικούς πόρους και πόρους καινοτομίας, επιστρέφοντας και συνεισφέροντας στην οικονομία (Return on Investment – ROI).
Η υπηρέτηση των οικονομικών στόχων από την τεχνολογία έχει άμεσο αντίκτυπο στο πολιτικό και οικονομικό γίγνεσθαι, συμβάλει στην ισχύ των σύγχρονων πολιτικών οντοτήτων και κρατών, διαμορφώνοντας το πολιτικό πλαίσιο και λόγο.
Επομένως και οι σύγχρονες αναδυόμενες προκλήσεις των fake news, της ρητορικής μίσους, της ριζοσπαστικοποίησης μέσα από το ψηφιακό περιβάλλον, αναδιαμορφώνουν τις σχέσεις εξουσίας κι αγγίζουν τον πυρήνα της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ο νέος κόσμος που αναδύεται, μέσα σ ένα πλέγμα ιδιόμορφων ανισοτήτων και ασύμμετρων υβριδικών απειλών, χρειάζεται ένα νέο πλαίσιο στις θεσμικές του προτεραιότητες με κυρίαρχη την εκπαίδευση και την παιδεία.
Η επικαιροποίηση του περιεχομένου των παραδοσιακών μορφών της εκπαίδευσης και παιδείας θα φέρει ταυτόχρονα στην επιφάνεια την αναβάθμιση κι ενίσχυση του εργασιακού περιβάλλοντος, προσαρμοσμένου στις νέες απαιτήσεις, οπότε θα έχουμε μπροστά μας το νέο Οικονομικό και Πολιτικοκοινωνικό πλαίσιο.
Ένας επιπλέον θεσμός που καλείται να παίξει ένα νέο ρόλο στην κατεύθυνση αυτή, σε συνεργασία πάντοτε με το σχολείο, είναι και η οικογένεια, η οποία θα έχει τη δυνατότητα να παρέχει τα απαραίτητα εφόδια, ικανά για το σημερινό μοντέλο επίλυσης των προβλημάτων.
Η συνεργατική προσέγγιση και προσαρμογή, στο διαρκώς μεταβαλλόμενο, από την τεχνολογία, τοπίο χρειάζεται ανάπτυξη ανάλογης στρατηγικής, ώστε να υπάρχει η αντίστοιχη προτεραιοποίηση των υπό χαρτογράφηση αναγκών του σήμερα.
Ο επανακαθορισμός του αξιακού πλαισίου και η δημιουργία ενός βιώσιμου, βιοηθικού-βιοτεχνολογικοιύ μοντέλου, ανθρωποκεντρικής κατεύθυνσης, θα δώσει τα νέα εργαλεία για την αντιμετώπιση προβλημάτων όπως η κλιματική αλλαγή και η κυβερνοασφάλεια.
Οι δεξιότητες και ικανότητες που χρειαζόμαστε σήμερα ως κοινωνία δεν απαιτούν μια μονομερή οπτική μέσα από το πρίσμα της τεχνολογίας αλλά χρειάζονται πολυοπτική και διεπιστημονική προσέγγιση, όπου θα εντάσσονται όλες οι σημερινές κοινωνικές προτεραιότητες.
Η παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών, οι μέθοδοι και τα τεχνολογικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται γι αυτά, απευθύνονται σε όλους τους ανθρώπους (δυστυχώς όχι στον ίδιο βαθμό λόγω δομικών ανισοτήτων) και οι καρποί αυτής της προσπάθειας δεν πρέπει να διευρύνουν τις υπάρχουσες ανισότητες.
Για το λόγο αυτό οι προτεραιότητες ενίσχυσης των αναγκαίων δεξιοτήτων θα πρέπει να συναντούν τις ανάγκες των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, σε ένα πνεύμα αλληλεγγύης, διασφαλίζοντας την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, δίχως να στερούν την ελεύθερη ανάπτυξη των παραγωγικών δυνατοτήτων του κάθε ατόμου.
Το ζήτημα των νέων δεξιοτήτων είναι ταυτόχρονα ατομικό και κοινωνικό και όχι μονοπώλιο της τεχνολογίας (μηχανών, ρομποτικών συστημάτων και της ΤΝ) αλλά και της τεχνοολιγαρχικής και οικονομικής ελίτ και σε κάθε περίπτωση μας αφορά όλους.

*Αντιστράτηγος ε.α., πρώην Διευθυντής Διεύθυνσης Δίωξης ΗλεκτρονικούΕγκλήματος, Πτυχιούχος Νομικής ΑΠΘ - Δικαστικός Γραφολόγος και Μέλος του Ινστιτούτου “Αντιναρκωτική Δράση - PADA”
Πηγή: ethnos.gr