Διαχείριση και Ταφή ή Καύση με συνέπεια τη ρύπανση του περιβάλλοντος για τα Απορρίμματα;

Αναβλήθηκε η συζήτηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο Κ. Μακεδονίας για την αξιοποίηση Απορριμματογενών Ενεργειακών Πρώτων Υλών 

Φώτης Χατζόγλου: Το πραγματικό δίλημμα δεν είναι ταφή ή καύση, αλλά δημόσια, φθηνή και περιβαλλοντικά αποδεκτή διαχείριση των απορριμμάτων ή ακριβή και επισφαλής διαχείριση από ιδιώτες με κινδύνους για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία!

Αντίθετα με όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη, στη χώρα μας δυστυχώς δεν έχει εφαρμοστεί σοβαρή πολιτική στη διαχείριση των απορριμμάτων και ιδιαίτερα στην ανακύκλωση, την οποία η Κυβέρνηση της ΝΔ, από το 2019 που ανέλαβε, συνειδητά και με συγκεκριμένες πολιτικές σκοπιμότητες υπονόμευσε. Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε φτάσει, εν έτει 2025, τα αστικά στερεά απορρίμματα (ΑΣΑ) να καταλήγουν είτε σε χώρους ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (ΧΑΔΑ), είτε σε χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων (ΧΥΤΑ), σε ποσοστά που κατά περιοχή φτάνουν ακόμα και στο 90%!

Το περασμένο καλοκαίρι η Κυβέρνηση εμφάνισε ως λύση στην «αδιέξοδη» κατάσταση, που έχει δημιουργηθεί με δική της υπαιτιότητα, την προώθηση της καύσης απορριμμάτων, με προφανές το ενδιαφέρον των μεγάλων εταιρειών, αφού η «ενεργειακή αξιοποίηση» μπορεί να αποφέρει μεγάλα κέρδη. Την 1η Αυγούστου τέθηκε σε «δημόσια διαβούλευση» η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για τη δημιουργία δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων. Πρόκειται για σχέδιο κατασκευής έξι μονάδων καύσης απορριμμάτων σε όλη τη χώρα. Μεταξύ αυτών και δύο στη βόρεια Ελλάδα: μία στην Πτολεμαΐδα (πιθανόν στην περιοχή της λιγνιτικής μονάδας «Πτολεμαΐδα 5») δυναμικότητας 288.000 τόνων/έτος και μία άλλη στη Ροδόπη ή στην Ξάνθη, μικρότερης κλίμακας, 62.000 τν/έτος, για τις ανάγκες της Αν. Μακεδονίας και Θράκης. 

Καλούνται από τότε όλοι οι ΟΤΑ να γνωμοδοτήσουν για μια στρατηγική που θέτει εσφαλμένα το δίλημμα: ταφή στις κορεσμένες χωματερές ή καύση. Με πρόσθετο ψευτοεπιχείρημα ότι απαιτείται η προσαρμογή μας στα ευρωπαϊκά πρότυπα, κατά τα οποία η καύση είναι προτιμητέα, ενώ ακόμη και στις περιοχές που εφαρμόστηκε στην Ευρώπη η καύση σήμερα περιορίζεται ή και σταματά. Πράγματι, εκεί προβλέπεται η επιλογή της καύσης ως έσχατη λύση για τα υπολείμματα των ΑΣΑ με αυστηρούς όρους, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν παρουσιάζεται ως μοναδική εναλλακτική στην ταφή.

Η συγκεκριμένη ΣΜΠΕ λοιπόν, έχει εγείρει δικαιολογημένα αντιρρήσεις σε πολλούς φορείς της αυτοδιοίκησης, ενώ πρόσφατα έτυχε πολύ σκληρής κριτικής και στο συνέδριο της ΚΕΔΕ. Χαρακτηριστικό είναι ότι το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής την καταψήφισε ομόφωνα! 

Η παράταξη «ΑΛΛΑΓΗ στην Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας» πιστεύει ότι αυτή η ΣΜΠΕ πρέπει να καταψηφιστεί ομόφωνα και στο Περιφερειακό Συμβούλιο Κ. Μακεδονίας και να υιοθετηθεί μια διαφορετική φιλοσοφία διαχείρισης των απορριμμάτων, με έμφαση στη μείωση της παραγωγής απορριμμάτων, στην ανακύκλωση, την ανάκτηση και επαναχρησιμοποίηση των υλικών, με ιδιαίτερες δυνατότητες για κοινωνικές, συνεταιριστικές επιχειρήσεις ανακύκλωσης. 

Επιπλέον η συγκεκριμένη ΣΜΠΕ κρύβει πολλές αμφιλεγόμενες «λεπτομέρειες»: 

1.    Δεν λαμβάνει υπόψη το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΕΣΔΑ) που προβλέπει σταθερή μείωση των ΑΣΑ με προώθηση της ανακύκλωσης και ανάκτησης. 

2.    Εγείρει υπερβολικές και ανεφάρμοστες απαιτήσεις, μια και θέτει χρονικό όριο για τη μείωση των απορριμμάτων που θάβονται στο 10% το 2030, ενώ η Ευρώπη μιλά για το 2035 και ίσως το 2040.

3.    Η εξασφάλιση της βιωσιμότητας των υπό κατασκευή με ΣΔΙΤ μονάδων καύσης, απαιτεί μακροχρόνια και εγγυημένη τροφοδοσία με απορριμματογενή καύσιμα, κάτι που δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό ως προς την ανακύκλωση. 

4.    Δεσμεύει τεράστια ποσά δημόσιου χρήματος από τους ΟΤΑ, ενώ ταυτόχρονα εκτοξεύει το κόστος διαχείρισης και μεταφοράς των αποβλήτων το οποίο θα πέσει ξανά στις πλάτες των πιο αδύναμων στρωμάτων με την αύξηση των δημοτικών τελών.  Οι ΟΤΑ θα πρέπει να πληρώσουν το κόστος μεταφοράς στις μονάδες και «τέλος εισόδου» τουλάχιστον 150€/t!

5.    Αποσιωπάται ότι τόσο η τέφρα όσο και οι αέριοι ρύποι που θα παράγονται από την καύση αποτελούν κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, όπως έχει δείξει και το παράδειγμα του Βόλου. 

Τελικά, η κυβερνητική επιλογή για την καύση αποτελεί μια ακόμη παραχώρηση ενός ζωτικής σημασίας δημόσιου αγαθού στα αδηφάγα ιδιωτικά συμφέροντα. Στην πράξη, οδηγεί στη δέσμευση των Δήμων με αυστηρές ρήτρες και αύξηση των τελών. Δηλαδή, θα πληρώσουμε περισσότερο για να διασφαλιστούν τα κέρδη των εργολάβων χωρίς να εξασφαλίζουμε καθαρότερο περιβάλλον.

Δήλωση Φώτη Χατζόγλου, εισηγητή Περιφερειακού Συμβούλου της παράταξης «ΑΛΛΑΓΗ στην Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας» για τη ΣΜΠΕ της αξιοποίησης των ΑΕΠΥ:

«Με αίσθηση πραγματικής ευθύνης οφείλουμε να πάρουμε θέση στο Περιφερειακό Συμβούλιο Κ. Μακεδονίας στην επερχόμενη συνεδρίαση για τη γνωμοδότηση της ΣΜΠΕ για την αξιοποίηση Απορριμματογενών Ενεργειακών Πρώτων Υλών. Και το πραγματικό δίλημμα δεν είναι ταφή ή καύση. Το δίλημμα είναι δημόσια, φθηνή και περιβαλλοντικά αποδεκτή διαχείριση των απορριμμάτων ή ακριβή και επισφαλής διαχείριση από ιδιώτες με κινδύνους για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία!»